Aladdín

Allir ættu nú að þekkja eitt mesta meistaraverk Disney fyrr og síðar, Aladdín. Hún er ein af mörgum Disney myndum sem ég ólst upp við og ég hef séð hana nógu oft til að kunna hana nánast utanað. Myndin kom út árið 1992 svo ég var nú ekki nema eins árs þá en þrátt fyrir það var greyið spólunni gjörsamlega rústað í vídjótækinu í mörg, mörg ár. En fyrir þá sem hafa ekki séð meistaraverkið þá fjallar myndin um strákinn Aladdín sem er fátækur götustrákur og býr einn ásamt apanum sínum, Abú. Prinsessan, Jasmín, fær leið á að mega ekki að stíga fyrir utan hallarveggina og strýkur að heiman. Á götumarkaðnum hittir hún Aladdín og þá hefst ævintýrið. Jafar, ráðgjafi soldánsins, er að plotta yfirráð og notfærir sér Aladdín til að ná í lampa, sem andinn býr í, úr „töfrahellinum“. Ég held að það sé óþarfi að segja meira frá plottinu enda eiga allir að séð þessa mynd, ef ekki þá er best að skokka snöggvast út á vídjóleigu.

Myndin hefur allt sem einkennir góða Disney mynd (og allar gullaldarmyndir þeirra frá 90s): húmor sem höfðar til fólks á öllum aldri, catchy lög sem allir kunna að syngja með, eitursvalan vondakall og margt fleira sem mér dettur ekki í hug einmitt núna! Svo verð ég taka það fram að ég átti að sjálfsögðu íslensku talsetninguna sem mér finnst talsvert betri en sú enska. Þótt að Felix Bergsson tali inn á allar karlkynspersónur í teiknimyndum í dag þá er röddin hans alltaf Aladdín röddin fyrir mér. Laddi á líka þvílíkan leiksigur sem rödd andans, þvílíka yfirburðatalsetningu finnur maður í engri annarri teiknimynd. Enda hef ég lesið að Disney sjálfir hafi bent á íslensku talsetninguna fyrir andann sem fyrirmynd þegar önnur lönd voru að vinna í sinni talsetningu, t.d. Japan. Arnar Jónsson brillerar líka sem Jafar.

Hluti af góðu gengi myndarinnar er örugglega að þakka supervising animator myndarinnar, Glen Keane. Hann bjó til og hannaði Aladdín sjálfan og hefur skapað margar þekktustu persónur Disney mynda, t.d. dýrið úr Fríða og Dýrið, Ariel úr Litlu Hafmeyjunni, Pocahontas, Tarzan og m.a. Rapunzel úr Tangled (sem er geðveik, mæli mjög með henni). Allt sem maðurinn gerir er gull!

Ég veit ekki hvort ég eigi eitthvað eitt uppáhaldsatriði í myndinni en það eru nokkur sem standa upp úr. Ég dýrka atriðið þegar Jafar dulbýr sig sem hundgamall kall og hjálpar Aladdín að flýja úr dýflissu sem honum var fleygt í. Öll lögin eru líka í miklu uppáhaldi, sérstaklega „Þú átt engan betri vin en mig“. Fann meira að segja íslensku útgáfuna á youtube!



Þess má líka til gamans geta að myndin vann til Óskarsverðlauna fyrir besta lagið, A Whole New World.

Myndin er mjög stór hluti af æsku minni og ég er enn í dag að kvóta úr myndinni við vini mína og systkini mín (ég er alltaf að troða inn „ég trúi þessu ekki, að tapa fyrir teppi!“ eða „við erum allir með sverð!“) og ég held að ég muni aldrei eldast upp úr þessari mynd.

Kvikmyndagerð 2010-2011

Jæja ég settist niður til að skrifa nokkur orð um námskeiðið. Byrjum á að fara aðeins aftur í tímann. Ég valdi kvikmyndagerð sem val í 9. bekk í grunnskóla og svo bókmennta- og kvikmyndafræði í 10. bekk (sem hafði reyndar ekkert að gera með bókmenntir). Í kvikmyndagerð fóru allir tímarnir í að taka upp efni og klippa, allir fengu að gera það sem þeir vildu og útkoman mjög skrautleg. Í kvikmyndafræði horfðum við aftur á móti á myndir og töluðum í dágóðastund um þær eftirá. Til að tengja þetta nú saman við kvikmyndagerð hér í MR þá finnst mér sum atriði úr þessum valfögum geta bætt kvikmyndagerðina hér: 

• T.d. gefa þeim hópum sem er að taka upp/klippa frí í miðvikudagstímum. Þetta er að vísu ekki mikil breyting en það gæti hjálpað aðeins uppá tímaþröngina sem maður lendir alltaf í því það getur verið erfitt að smala saman hópum eftir skóla. Þegar miðvikudagstímarnir eru búnir er klukkan oftast að verða 5 og erfitt að byrja á einhverju áður en það er komið kvöld. Ef maður fengi frí þá væru allavega allir lausir á sama tíma og maður græðir liggur við heilan dag fyrir myndina. Þetta er ekki stór breyting en getur verið eitt af þessum litlu hlutum sem bæta. 
• Spjalla meira um myndir sem við horfum á á miðvikudögunum. Ég man mjög vel þegar það var spjallað t.d. um Donnie Darko og Mulholland Drive í grunnskóla og hvað það vakti áhuga minn á kvikmyndum þegar maður sá alvöru pælingar um hvað var í gangi í þessum myndum. Það er að vísu aðeins erfiðara hér þar sem við erum búin í tímunum klukkan 5 og allir dauðþreyttir eftir langan dag en það mætti þá kannski spjalla um þær í föstudagstímunum, kannski í góðar 15-20 mínútur í byrjun tímans. Það þarf heldur ekki að tala um allar myndir (t.d. umskurðsmyndin, lítið að segja um hana) en myndir með flóknu plotti er alltaf gaman að pæla í.

Varðandi kvikmyndasöguna þá er hún svipuð og ég hafði búist við fyrifram. Verst hvað mér finnst kvikmyndasaga persónulega ekki mjög spennandi enda skráði ég mig fyrst og fremst fyrir verklega hlutann. Sjálf framsetningin er fín en eina sem ég hef að setja út á kvikmyndasöguna er að mér finnst hún of stór hluti af námskeiðinu og taka nánast allan tímann sem við höfum í kennslustofunni.

Svo eru það bloggin. Það er tímafrekt að skrifa gott blogg og er þess vegna ekki eitthvað sem mann hlakkar til að gera þegar maður kemur heim. Mér finnst pælingin á bakvið bloggin kannski ekki nógu góð (þá bara því það er erfitt í framkvæmd, hugmyndin sjálf er samt góð) og mér dettur í hug að hafa þá bara mini-verkefni þar sem litlir hópar (kannski 2-4 í hóp) geta tekið eitthvað spontant upp í mánudags- eða föstudagstímunum í staðinn og væri þá hægt að klippa eftir skóla. Nú veit ég ekki hvernig þetta myndi virka þar sem maður þyrfti að sleppa nokkrum kvikmyndasögutímum og það er kannski ekki vel séð að hafa einhverja ofvirka krakka með myndavél á göngunum en ég held að það gæti verið virkilega gaman að taka upp t.d. sketsa eða eitthvað þá bara rétt fyrir utan skólalóðina. Nú eftirá hugsa ég að þetta er kannski ekki mjög sniðug hugmynd en ég ætla að leyfa þessu að standa í bili. 

Annars til að hvetja til meiri bloggskrifa gæti verið snjallt að skylda alla til að blogga um myndina sem er horft á á miðvikudögum. Þá gæti það orðið meiri rútína og þá væri allavega komið eitt reglulegt blogg á viku. Ég held að fleiri myndu blogga ef þeir litu á það sem reglulegan atburð eins og stærðfræðipróf, heimadæmi o.s.frv. Svo eins og aðrir hafa nefnt þá er ég sammála um að 70 stig séu of mikið.

Hér eru svo nokkrir punktur um hitt og þetta:

• FDF verkefnið var allt frekar random fannst mér. Veit ekki hvort það sé endilega nauðsynlegur partur af námskeiðinu, kannski er nóg að gera bara prufuverkefnið og skoða svo fleiri dæmi um hvernig þetta er notað í kvikmyndum. Ég get líka ímyndað mér að það sé erfitt að fara yfir þetta próf.
• Finnst að myndirnar sem við gerum mættu hafa meira vægi. Man ekki allar prósenturnar en mig minnir að bloggin voru 40% af jólaeinkunn sem kom mér vel á óvart. Finnst að það mætti fórna nokkrum prósentum þaðan í myndirnar.
• Fyrirlestrarnir eru góðir, fannst þeir skemmtilegir og fræðandi.
• Heimsóknir frá leikstjórum var algjör snilld, mjög skemmtilegir tímar.

Eins og kom fram áðan þá skráði ég mig í þetta val fyrst og fremst fyrir verklega hlutann. Ég bjóst alveg við einhverju fræðilegu líka en hélt að öll áherslan væri á stuttmyndagerð. Veturinn er samt búinn að vera mjög skemmtilegur og ég hlakka til að sjá myndirnar á mánudaginn!

Micmacs

Micmacs kom út árið 2009 og er nýjasta mynd franska leikstjórans Jean-Pierre Jeunet hefur m.a. gert myndirnar Amélie og The City of Lost Children. Micmacs fjallar um meðaljóninn Bazil sem vinnur í myndbandaleigu og verður fyrir því óhappi að í skotárás nálægt honum flaug ein kúlan á mjög ólíklegan hátt beint í hausinn hans. Hann lifir það af en missir í kjölfarið starfið sitt og íbúð. Á götunni hittir hann gamlan mann sem kynnir honum fyrir hópi fólks sem býr saman í einhvers konar scrapyard (vantar íslenska orðið, skrapahaugur?). Bazil, með hjálp þeirra, hefnir sín svo á tveimur risafyrirtækjum sem framleiða hervopn sem hafa eyðilagt líf hans.

Til að byrja með fannst mér myndin stefna í að vera frekar skrítin og var hræddur um að hún væri jafn súr og sumar franskar myndir sem ég hef séð (t.d. Delicatessen, hún er vægast sagt stórfurðuleg). Sem betur fer var hún temmilega „eðlileg“ svo að mér tókst auðveldlega að sökkva mér í plottið. Söguþráðurinn var skemmtilegur og ég uppgötvaði nokkur sniðug trikk við að horfa á myndina, t.d. að fylla pósthólf með vatni svo að pósturinn fljóti upp eða láta hljóðnema síga niður skorstein til að hlera stofuna. Það var líka margt í myndinni sem skapaði frekar sérstaka stemningu. Tónlistin t.d. passaði mjög vel, sem var að mestu leyti létt harmonikkuspil. Það var líka dimm slekja yfir myndinni sem virkaði eins og mengunarský sem passar vel við umhverfi myndarinnar. Leikararnir léku líka rosalega mikið með svipbrigðum frekar en að tala sem hefði auðveldlega getað gert myndina leiðinlega skrítna en það heppnaðist vel og gerði hana í staðinn skemmtilega.

Mér fannst líka sniðugt hvernig þeir sýndu hvað fólk var að hugsa með því að sýna zoomað skot af enni einhvers og svo sá maður inní enninu hvað sá átti að vera að hugsa. Þetta trikk hefur pottþétt verið notað áður en það var vel gert í myndinni og nauðsynlegt fyrir endi myndarinnar (sem er ansi góður).

Myndin var í heildina góð þótt það voru nokkrir dauðir kaflar þar sem hún virkaði pínu langdregin. Leikararnir voru allir góðir, kannski sérstaklega liðuga stelpan sem gat komið sér fyrir nánast alls staðar. Mæli samt með myndinni, fínasta skemmtun.

A glance at blows

Ég las greinina A glance at blows sem er skrifuð af David Bordwell og fjallar um mismunandi aðferðir við gerð bardagaatriða. Meistari Bordwell er aðdáandi asískra hasarmynda og heldur því fram að bardagamyndir frá Japan og Hong Kong séu jafnmikilvægar kvikmyndagerðinni og sovéska montage stefnan. Hann lýsir því hvernig vel útfærð bardagaatriði fá mann stundum til að hlæja, ekki útaf einhverju fyndnu, heldur í einhvers konar „sigurgleði“ eða dirfsku af hálfu söguhetjunnar (það þekkja þetta allir held ég, frekar erfitt að lýsa nákvæmlega af hverju þetta gerist). Þess vegna er hann svekktur yfir því að upp úr 1980 fóru leikstjórar að breyta yfir í meira „bumpy“ stíl þar sem það er klippt mega hratt og enginn sér hvað er að gerast og nefnir hann leikstjórana Roger Spottiswoode og Michael Bay sem helstu sökudólgana fyrir þessu trendi. Eitt besta dæmið um mynd sem þjáist af þessu trendi er Bourne serían. Ég man vel eftir því þegar mamma sá fyrstu myndina og sagði mér hvað hún eiginlega skildi varla bardagaatriðin því það var svo hratt klippt og myndavélin var bara út um allt.

Skoðum samt bardagaatriði með besta hasarleikara samtímans, Jason Statham.

Í fyrstu Transporter myndinni, sem kom út árið 2002 og er leikstýrð Yuen Kwai, er snefill af gamla skólanum sem Bordwell hrífst af. Þar er atriði þar sem Statham er mættur ber að ofan og vel blóðugur að niðurlægja nokkra vesalinga á verkstæði. (fann bara eitt myndband með þessu atriði og það virkar ekki að linka beint á það, en það er byrjar á 2:00 hér http://www.youtube.com/watch?v=-o5uKksR6EU )

Aftur á móti er strax allt annar fílingur í Transporter 3, sem kom út aðeins 6 árum síðar og er leikstýrð af Olivier Megaton. Þar er klippt 4-5 sinnum á sekúndu, allt virkar mjög ruglandi og það er erfiðara að fylgjast með. 

Þótt það sé mikill klassi yfir Transporter 3 atriðinu (jakkinn og allt það) er ég sammála Bordwell um að hinn stíllinn er flottari og skemmtilegri að fylgjast með.

Í greininni spyr hann sig hver ástæðan fyrir þessari þróun sé. Hann telur upp nokkrar mögulegar ástæður, t.d. hræðsla við ritskoðun eða þá að það sé verið að reyna að sýna að slagsmál séu svona ruglingsleg í alvöru. Það má vel vera að það gildi um meðalmanninn, eins og Bordwell bendir á, en í kvikmyndunum eru söguhetjurnar þjálfaðir bardagamenn. Skilningarvit þeirra eru skörp og þeir vita nákvæmlega hvað þeir eru að gera. Þetta stangast eiginlega á og ég persónulega verð stundum pirraður við að horfa á svona atriði því mér finnst ég vera að missa af atriðinu í heild sinni þegar maður sér bara brot af öllu sem gerist.

Mér finnst flottust bardagaatriðin sem eru tekin í einni samfelldri töku þar sem maður sér allt sem gerist og þau eru líka svo raunveruleg fyrir vikið, t.d. langa atriðið á ganginum í Oldboy. Að lokum er hér eitt atriði úr 300: